Nie żyje Marian Turski. Miał 98 lat

Zmarł były więzień obozu koncentracyjnego Auschwitz Marian Turski- polski historyk, dziennikarz oraz działacz społeczny. O śmierci poinformował tygodnik „Polityka”, gdzie Turski przez wiele lat był redaktorem.

„Nie bądźcie obojętni”

Marian Turski miał 98 lat. O śmierci historyka poinformował tygodnik „Polityka”.

Z ogromnym smutkiem żegnamy Mariana Turskiego, wieloletniego redaktora «Polityki», naszego skromnego i serdecznego kolegę, a przy tym wyjątkowego strażnika pamięci, wybitnego człowieka, którego głos był słyszalny na całym świecie.

O śmierci Mariana Turskiego poinformowało również Muzeum POLIN, którego był współzałożycielem.

Marianie, Twoje muzeum opłakuje Cię i żegna. Mieliśmy w Tobie oparcie, trudno uwierzyć, że już nigdy Twój palec nie wytyczy szlaku, po którym będziemy zmierzać, ufni, że to najlepsza dla nas droga. Zostawiasz po sobie wielką spuściznę intelektualną, zostawiasz muzeum, które pomagałeś stworzyć i któremu do ostatnich chwil poświęcałeś zaangażowanie, czas i energię. Energię, która wydawała się niespożyta.

Marian, człowiek drobny i delikatny (jakże by się na te słowa oburzył!) został międzynarodowym autorytetem dla prezydentów, koronowanych głów i najwybitniejszych intelektualistów naszych czasów (z którymi utrzymywał kontakt i zupełnie pozaprotokolarne relacje) nie przez przypadek. Marian WIEDZIAŁ, ponieważ tyle i w taki właśnie sposób przeżył. Cechowała Go mądrość uczestnika, nie komentatora, choć potrafił też myśleć szeroko, bez narzucania własnej perspektywy. Umiał nie tylko wspaniale mówić, ale naprawdę z uwagą słuchał” – zauważył Zygmunt Stępiński, dyrektor POLIN.

Marian Turski przyszedł na świat 26 czerwca 1926 roku w Druskiennikach, w rodzinie polskich Żydów. Po wybuchu II wojny światowej trafił wraz z rodziną do łódzkiego getta. Jego najbliżsi zostali wywiezieni do Auschwitz, natomiast jego samego przez pewien czas chronili przyjaciele z konspiracyjnej organizacji Lewica Związkowa, do której należał. Ostatecznie, w sierpniu 1944 roku, został deportowany do Auschwitz jednym z ostatnich transportów z łódzkiego getta. W styczniu 1945 roku przetrwał Marsz Śmierci do Buchenwaldu, a następnie, gdy zbliżały się wojska amerykańskie, kolejny marsz do Theresienstadt. W obozie, osłabiony tyfusem, doczekał wyzwolenia przez Armię Czerwoną. Po zakończeniu wojny osiedlił się w Warszawie.

Od 1945 roku angażował się w działalność młodzieżowej organizacji PPR, a później pracował w wydziale prasy PZPR. W 1958 roku objął kierownictwo działu historycznego tygodnika „Polityka”. Był także członkiem Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, pełniącej funkcję doradczą przy premierze RP w kwestiach związanych z ochroną oraz zagospodarowaniem terenów byłego obozu Auschwitz i innych miejsc zagłady na terenie Polski.

W 1997 r. został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, w 2007 r. otrzymał Krzyż Zasługi I Klasy Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec za zasługi na rzecz stosunków polsko-niemieckich. W 2020 r. został odznaczony Orderem Zasługi Wielkiego Księstwa Luksemburga.

Podczas 75. rocznicy wyzwolenia Auschwitz, Marian Turski wygłosił przejmującą przemowę, w której zaapelował do wszystkich, żeby nie byli obojętni na to, co się wokół nich dzieje.

To chciałbym powiedzieć mojej córce, wnukom i ich rówieśnikom, gdziekolwiek mieszkają. W Polsce, w Izraelu, w Europie Wschodniej — nie bądźcie obojętni, jeśli widzicie kłamstwa historyczne. Kiedy widzicie, że przeszłość jest naciągana do aktualnych potrzeb polityki. Nie bądźcie obojętni, kiedy jakakolwiek mniejszość jest dyskryminowana. Istotą demokracji jest to, że większość rządzi, ale prawa mniejszości muszą być chronione.