Gwiazda z ważnym apelem nie tylko dla kobiet. Tego nie można zaniedbać

Osteoporoza to niebezpieczna choroba, której groźne powikłania mogą nawet prowadzić do śmierci. Dlatego, z okazji Światowego Dnia Osteoporozy, który przypada 20 października, inicjatorzy Kampanii ZMIERZ SIĘ przypominają jej założenia i po raz kolejny edukują społeczeństwo w zakresie profilaktyki, diagnostyki i leczenia osteoporozy – choroby, którą często określa się mianem „cichej epidemii XXI wieku”.

Osteoporoza to przewlekła choroba układu kostnego, prowadząca do utraty masy kostnej i zwiększonego ryzyka złamań, szczególnie szyjki kości udowej, kręgów i nadgarstków. Przebiega bezobjawowo, aż do momentu wystąpienia pierwszego złamania – dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie i profilaktyka.

Niepokojące statystyki

Według Światowej Organizacji Zdrowia osteoporoza to jedno z głównych schorzeń cywilizacyjnych. Statystycznie bardziej narażone są kobiety (co czwarta powyżej 60. roku życia i co druga, która ukończyła 70 lat). W przebiegu osteoporozy i będących jej konsekwencją złamań, najgroźniejsze są złamania szyjki kości udowej, w wyniku których ponad 20 proc. chorych powyżej 80. roku życia umiera w pierwszym roku po leczeniu operacyjnym, a 50 proc. tych, którzy przeżyli, zmaga się z kalectwem. Aż 25 proc. chorych w wieku 50 – 59 lat po pierwszym złamaniu osteoporotycznym ma co najmniej 5 kolejnych złamań.

– Kości starzeją się razem z nami, ale to od nas zależy, jak długo pozostaną silne. Regularna aktywność fizyczna, odpowiednia dieta bogata w wapń i witaminę D, badania densytometryczne w grupach ryzyka a u wszystkich kontrola wzrostu, to podstawy zdrowych kości – mówi prof. Brygida Kwiatkowska, Konsultant Krajowy w dziedzinie reumatologii. 

Cichy złodziej kości

Z uwagi na brak wyraźnych objawów utrudniających wczesne diagnozowanie, osteoporoza bywa nazywana „cichym złodziejem kości”. Postępujący u chorego ubytek masy kostnej prowadzi do nadmiernej kruchości kości. Poza wiekiem, płcią i paleniem papierosów, wśród czynników ryzyka znajdują się także nadużywanie alkoholu, siedzący tryb życia, niedobór wapnia i witaminy D. 

– Choć szacowana liczba osób chorych na osteoporozę w Polsce w 2022 roku, oparta na wskaźnikach epidemiologicznych, wynosi 2,1 mln, to leczonych z jej powodu jest jedynie niecałe 5 procent – dodaje prof. Kwiatkowska. – Trudno w to uwierzyć, ale są województwa, w których między 60 a 80 procent chorych z osteoporozą, nie ma postawionego rozpoznania. Dlatego tak ważne są wszelkie działania edukujące społeczeństwo, dzięki którym będzie można dotrzeć zarówno do osób narażonych na ryzyko złamań osteoporotycznych, jak i pacjentów, u których takie złamania już wystąpiły, ale nie są oni objęci leczeniem. 

Mierz wzrost – to prosty test zdrowia kości

Jednym z najprostszych, a zarazem najbardziej niedocenianych sposobów wykrycia wczesnych objawów osteoporozy jest regularne mierzenie wzrostu. Zauważalne „kurczenie się” z wiekiem nie jest naturalnym objawem starzenia się, lecz często wynikiem osłabienia kości kręgów. Dlatego każda dorosła osoba, szczególnie po 50. roku życia, powinna raz w roku kontrolować swój wzrost. To najprostsze wstępne „badanie przesiewowe”. Ubytek o 4 cm i więcej może świadczyć o powolnych, kompresyjnych złamaniach trzonów kręgowych. Problem w tym, że niewielu lekarzy pyta o wzrost i niewielu pacjentów go mierzy, więc nawet zapytani podają taki, który zmierzyli wiele lat temu. 

Pomiar wzrostu jest prosty, szybki i nie wymaga specjalistycznego sprzętu. Może być wykonywany w warunkach domowych lub podczas rutynowych wizyt lekarskich. Regularne notowanie wyników pozwala wychwycić subtelne zmiany, które mogą być pierwszym sygnałem do wykonania badania densytometrycznego lub pogłębionej diagnostyki.

Cele kampanii „ZMIERZ SIĘ” – edukacja i profilaktyka 

Kampania „ZMIERZ SIĘ” jest odpowiedzią środowiska na niewystarczający poziom wiedzy społeczeństwa i pilną potrzebę działań zmierzających do poprawy profilaktyki, wczesnego wykrywania i skutecznego leczenia osteoporozy w Polsce. Misją Koalicji „Zmierz się z osteoporozą” jest integracja różnych środowisk wokół wspólnego celu, jakim jest zwrócenie uwagi opinii publicznej oraz polityków na konieczność podniesienia poziomu edukacji społeczeństwa w zakresie osteoporozy oraz poprawy jakości opieki nad osobami starszymi w Polsce, narażonymi na złamania kości. Promuje świadomość zdrowotną, nakierowaną na wczesne rozpoznanie osteoporozy, m. in. dzięki kontroli wzrostu i prawidłowej diecie bogatej w wapń i witaminę D. 

– W ramach kampanii docieramy zarówno do społeczeństwa jak i środowiska medycznego 
z prostymi przekazami – mówi Magdalena Kołodziej, prezes zarządu Fundacji MY Pacjenci, inicjatorka kampanii. – Organizujemy wykłady na temat wartościowej diety, bogatej w wapń i witaminę D, zdrowego stylu życia z adekwatną do wieku aktywnością fizyczną. Namawiamy do regularnego mierzenia wzrostu i przypominamy, jak ważne jest, by osoby po złamaniach osteoporotycznych trafiały do poradni leczenia osteoporozy. 

Osteobus, który w ramach działań kampanii „ZMIERZ SIĘ” jeździ po Polsce i oferuje bezpłatne badania gęstości kości, odwiedził już wiele miast. W najbliższym czasie trafi do Zielonej Góry (22 października).  

– Wyniki badań nie napawają optymizmem, u niemal 20 procent przebadanych osób wykryliśmy osteoporozę. Jest to najlepszy dowód na to, jak potrzebna jest nasza Kampania i jak wiele jest jeszcze do zrobienia w zakresie budowania świadomości społeczeństwa o tej groźnej chorobie – dodaje Magdalena Kołodziej.

Wsparcie Ambasadorki przekazu 

Ambasadorem kampanii była piosenkarka i producentka muzyczna Anna Jurksztowicz. Jako osoba świadoma, aktywna zawodowo i dbająca o odpowiednią dawkę ruchu, postanowiła wesprzeć działania Koalicji „Zmierz się z osteoporozą”. Przyznaje, że dzięki udziałowi w kampanii zmierzyła wzrost pierwszy raz od czasu liceum. 

– Wiem, jak ważne są zdrowe i mocne kości, więc robię wszystko, by je wspomagać – mówi Anna Jurksztowicz. – Jako autorka książki o tematyce kulinarnej bardzo dbam o dietę, dlatego pilnuję, by znalazła się w niej odpowiednia ilość wapnia i witaminy D, bo w naszym klimacie trudno liczyć, że wystarczająco dużo pozyskamy jej ze słońca. Przyznam jednak, że dopiero dzięki kampanii dowiedziałam się, jak ważny jest pomiar wzrostu, więc się zmierzyłam pierwszy raz od czasów szkolnych. To nic nie kosztuje i trwa tylko chwilkę a może naprawdę pomóc we wczesnym wykryciu tej groźnej choroby. Dlatego namawiam do mierzenia się. Sama, od kiedy zaangażowałam się w kampanię, robię to regularnie. 

***

Osteoporoza – choroba uznana przez Światową Organizację Zdrowia za jedno z głównych schorzeń cywilizacyjnych, może dotyczyć nawet 200 milionów osób na świecie. Szacowana liczba osób chorych w Polsce to 2,1 miliona, w tym 1,7 miliona to kobiety. Na osteoporozę narażona jest co czwarta kobieta powyżej 60. roku życia i co druga, która ukończyła 70 lat. Rocznie w Polsce dochodzi do 120 tys. złamań, których przyczyną jest osteoporoza. 

Światowy Dzień Osteoporozy – jest okazją do wzmożonych działań edukujących społeczeństwo w zakresie przyczyn choroby, rozpoznania objawów, oraz podjęcia odpowiedniego leczenia. Jego celem jest zwrócenie uwagi na problem osteoporozy, która jest chorobą cywilizacyjną i dotyka coraz młodsze społeczeństwo.

Kampania „Zmierz się” – to inicjatywa łącząca przedstawicieli różnych środowisk w celu zwrócenia uwagi opinii publicznej oraz polityków na konieczność podniesienia poziomu edukacji polskiego społeczeństwa na temat osteoporozy oraz poprawy jakości opieki nad osobami starszymi w Polsce, narażonymi na złamania kości i ich konsekwencje. Jej członkami są: Fundacja MY Pacjenci, Amgen, Polmlek i Lekam. Radę Naukową Koalicji tworzą prof. Brygida Kwiatkowska, prof. Ewa Marcinowska-Suchowierska, prof. Jarosław Czubak i prof. Jarosław Pinkas. Wszystkie informacje dotyczące bieżących działań dostępne są na stronie www.zmierzsie.pl